502.Sanat Buluşmamızda ressam, yazar Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun evini ziyaret ediyoruz.
Türk resim ve edebiyat dünyasının en özgün isimlerinden biri olan Bedri Rahmi Eyüboğlu, 1911 yılında Görele’de doğdu. Sanata olan ilgisi, Trabzon Lisesi’nde öğretmeni Zeki Kocamemi sayesinde başladı. Paris’te eğitim gören ağabeyi Sabahattin Eyüboğlu’nun gönderdiği sanat kitaplarıyla ufku genişledi. 1929 yılında Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’ne girerek Nazmi Ziya Güran ve İbrahim Çallı’nın öğrencisi oldu. 1931’de Fransızca öğrenmek ve sanat eğitimini derinleştirmek üzere Paris’e gitti. Bu dönemde sanat tarihiyle ilgilendi, romantik ve post-empresyonist sanatçılardan etkilendi; özellikle Cézanne’ın etkisi belirginleşti.
1932’de kısa süreliğine André Lhote Atölyesi’ne devam etti ve burada ileride eşi olacak Rumen kökenli sanatçı Eren Eyüboğlu (Ernestine Letoni) ile tanıştı. 1933’te Londra’ya gidip yıl sonunda Türkiye’ye döndü. 1934’te Yeni Adam dergisinde ressam olarak çalışmaya başladı ve aynı yıl d Grubu’na katıldı. 1935’te ilk kişisel sergisini Bükreş’te açtı. 1936’da Eren Eyüboğlu ile evlendi, 1937’de Leopold Levy’nin asistanı olarak Güzel Sanatlar Akademisi’nde görev aldı. Renk ve lekeyi ön plana çıkaran çalışmalarıyla dikkat çekti; Devlet Resim ve Heykel Sergileri’ne katılarak ödüller kazandı.
Sanat yaşamı boyunca yalnızca resim değil, şiir, deneme ve çeviri alanlarında da üretken olan Bedri Rahmi Eyüboğlu; halk edebiyatı ve halk sanatı unsurlarını Batı eğitimiyle harmanlayarak, sanatında Doğu-Batı sentezine dayalı özgün bir yaklaşım geliştirdi. Yazma, gravür, seramik, heykel, vitray, mozaik, hat, serigrafi ve litografi gibi pek çok teknikle eserler üretti. Plastik tutkal, kum, talaş ve Japon kâğıdı gibi alışılmadık malzemeleri de kullanarak geleneksel yağlıboya tekniğinden uzaklaştı. 1940’lardan itibaren mimarlıkla sanatın birlikteliğini savundu; birçok kentte duvar resimleri gerçekleştirdi.
1945’te Azra Erhat, Sebahattin Eyüboğlu gibi isimlerle birlikte başlattıkları “Mavi Anadolu” yolculukları, Anadolu kültürlerine duyduğu derin ilgiyi ve hümanist sanat anlayışını pekiştirdi. Anadolu kilimleri, İslam kaligrafisi, Bizans mozaikleri gibi geleneksel unsurları çağdaş bir yoruma kavuşturan Bedri Rahmi Eyüboğlu, 1975 yılında hayata gözlerini yumdu.
Sanatçının uzun yıllar yaşadığı ve eserlerini ürettiği Kadıköy Fenerbahçe Mahallesi’ndeki evi, 1958 yılında Türk mimarlığının önde gelen isimlerinden Turgut Cansever tarafından projelendirildi. Cumhuriyet dönemi mimari özelliklerini taşıyan bu yapı, 2009 yılında “korunması gerekli kültür varlığı” olarak tescil edildi. 2014 yılında yapılan imar planında yol alanında kalması üzerine Eyüboğlu ailesi itirazda bulunmuş ve İstanbul V Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararıyla ev koruma alanına alınmıştır.
Bugün “Mavi Kaplumbağa Sanat Evi” olarak işlevini sürdüren bu özel mekânda, Eyüboğlu ailesinin sanatla iç içe yaşamı ve geleneksel yazma sanatı yaşatılmaya devam etmektedir. Anadolu’nun köklü kültürlerinden biri olan yazmacılığı çağdaş bir yaklaşımla yorumlayan Bedri Rahmi ve Eren Eyüboğlu’nun açtığı yolda; oğulları Mehmet Eyüboğlu bu geleneği sürdürmüş, oyma tekniğiyle geliştirdiği yazmaları yaşamı boyunca üretmiştir. Mehmet Eyüboğlu’nun vefatının ardından ise bu değerli miras, eşi Hughette Eyüboğlu ve gelini Sibel Eyüboğlu tarafından yaşatılmaktadır.
Sanatçının atölyesinin de bulunduğu bu evde üretilen el emeği yazmalar; başörtüsü, yemeni gibi geleneksel formların ötesine geçerek, masa örtüsü, peştamal, elbise gibi pek çok kullanım alanında günlük yaşama estetik değer katmaktadır. Mavi Kaplumbağa Sanat Evi’nde her yıl haziran ayının ilk hafta sonunda düzenlenen “Geleneksel Yazma Şenlikleri” ile bu sanat, yeni kuşaklarla buluşturulmaktadır. Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun evini torunu Rahmi Eyüboğlu eşliğinde gezeceğiz.
*Sanat buluşmalarımız üyelerimiz için ücretsiz, misafirler için 500 TL, 12 yaş altı çocuklar için ise 250 TL’dir. Misafirleriniz için gezi öncesinde dernek hesabımıza bağış olarak yatırılmasını rica ediyoruz.
15 Nisan Salı
12:00-13:00
Adres: Fenerbahçe, Bedri Rahmi Eyüboğlu Sokak No:8 Kalamış
https://maps.app.goo.gl/jexs7KhRmrXkLR8XA?g_st=com.google.maps.preview.copy
